Jose Reis, Vice Primeiru Ministru no Ministru Palnu Ordenamentu Teritorial, Prezidente Komisaun Interministerial. (Foto: Andre Gusmão)

Dili— Oitavu Guvernu konstitusional Tersa semana ne’e asina ona akordu kontratu instalasaun projetu Cabo Sumarinu Fibra Ótika nebe sei dada husi Darwin Australia mai Dili Timor Leste.

Vice Primeiru Ministru no Ministru planu ordenamentu terítorial nudar mos prezidente komisaun interministerial José Reis iha nia intervensaun iha abertura serimonia asinatura akordu instalasaun cabo sumarina Fibra Ótika iha palásiu Guvernu tersa semana ne hateten, asinatura kontratu akizisaun no instalasaun Cabo Sumarinu Fibra Ótika husi Darwin mai Dili Timor Leste ho fiansiamentu millioins 39 husi Guvernu Timor Leste. Nudar projetu estratéjiku ida nebe marka hakat importante ida ba Nasaun no marka perkursu oitavu Guvernu konstitusional nebe hahú ona reforma iha seitor teknolozia no komunikasaun hodi habesik Timor Leste ba era dijital.

Vice Primeiru Ministru hatoo agradesementu espesial ba Guvernu Australia nudar parseiru Timor Leste iha projetu nebe fo suporta asistensia téknika ba instalasaun Cabo Sumarina Fibra Ótika. Ho implementasaun  Cabo Sumarinu Fibra Ótika ne’e bele konkritiza mehi Timor Leste iha tempu besik atu hetan susesu internet lais nebe  asesivel ba ema hotu no hamihis izolamentu komunikasaun husi nasaun laran ba estranjeirus rejional no mundial.

Implementasaun projetu ne’e nudar hakat ida tan nebe oitavu Guvernu konstitusional aposta efikasia ba sistema edukasaun nebe tendensiozu atu nakfilak ba modelu não prezensial liuliu hafoin pandemia Covid-19. Komisaun interministerial hamutuk ho ekipa tékniku sei halo esforsu hodi konkritiza etapa prosesu sira nebe sei falta atu konklui hanesan preparasaun jestaun, operasional no manutensaun ba sistema Cabo sumarinu Fibra Ótika nian.

Entidade kompetente sira nebe asina akordu projetu ne’e kompostu vice Primeiru Ministru José Reis Reprezenta Guvernu Timor Leste, ministru transporte telekomunikasaun Jose Agostino da Silva nudar implementador projetu, Embxador Australia ba Timor Leste Bill Costello reprezenta Guvernu Australia, no reprentante husi Kompainia Alkatel Sumarino Network nudar instalador infraestrutura projetu cabo sumarina Fibra Ótika. Asinatura akordu projetu ne’e hetan testemuña no asistensia direta husi Primeiru Ministru RDTL Jeneral Taur Matan Ruak.

Ministru Transporte teklekomunikasaun José Agostino da Silva nudar implementador ba projetu cabo sumarina fibra ótika ne’e ba jornalista sira isplika, prosesu implmentasaun projetu cabo sumarina fibra ótika ne’e sei lori durasaun tempu durante fulan 19 ka tinan ida fulan hitu, ho total kustu orsamentu millioins 39 dolares Americano husi Guvernu Timor Leste nebe selu ho sistema fazeadamente multi anual. Ministru sublina, wainhira prosesu instalasaun cabo sumarina fibra ótika ne konklui ona no tama ona iha operasional iha futuru, maka Timor Leste sei atinji metas asesu internet kualidade diak no velosidade lais ho folin nebe razuavel. [ag]